Τί σημαίνει "νηστεύσαντες καὶ μὴ νηστεύσαντες";
Ἡ ἀνωτέρω φράσις εἶνε ἕνα ἀπόσπασμα ἐκ τοῦ Κατηχητικοῦ Λόγου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὁ ὁποῖος διαβάζεται πρὸ τῆς Θείας Μεταλήψεως, εἰς τὴν Θείαν Λειτουργίαν τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα. Ὁ Λόγος αὐτὸς εἶνε μία προτροπὴ διὰ τὴν προσέλευσιν εἰς τὴν Θείαν Κοινωνίαν καὶ κακῶς ἀναγινώσκεται ἀπὸ μερικοὺς Ἱερεῖς μετὰ τὸ πέρας τῆς Θείας Μεταλήψεως.
Πολλοὶ Χριστιανοί, προσέρχονται αὐτὴν τὴν ἡμέραν διὰ νὰ κοινωνήσουν τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου, χωρὶς τὴν παραμικρὰν προετοιμασίαν καὶ μόνον ἀπὸ συνήθειαν ἢ ἐπειδὴ νομίζουν ὅτι ἔτσι πρέπει! Διὰ νὰ δικαιολογηθοῦν μάλιστα, προβάλλουν καὶ αὐτὴν τὴν προτροπὴν τοῦ Ἁγίου ποὺ λέγει νὰ προσέλθουν ὅλοι νὰ μεταλάβουν, εἴτε ἔχουν νηστεύσει εἴτε ὄχι. Τί ἐννοεῖ ὅμως ὁ Ἅγιος, λέγοντας αὐτὰ τὰ λόγια;
Ὁ ὅρος "νηστεία" εἶνε ἑλληνικὴ λέξις καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸ στερητικόν "νή" καὶ τὸ ῥῆμα "ἑσθίω", δηλαδὴ τρώγω. Ποὺ σημαίνει, στέρησις τροφῆς, δὲν τρώγω τίποτε. Ἄλλαι λέξεις ποὺ περιέχουν τὸ στερητικόν
"νή" εἶνε ἡ νηνεμία (= νή + ἄνεμος, δηλαδὴ χωρὶς ἄνεμον) καὶ τὸ νήπιον (= νή + ἔπος, δηλαδὴ αὐτὸς ποὺ δὲν ὁμιλεῖ).
Ὅταν ἀναφέρεται ὁ ὅρος "νηστεία" ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρας, εἴτε εἰς τὰ συγγράμματά τους γενικῶς, εἴτε εἰς τοὺς Κανόνας ποὺ συνέγραψαν, ἐννοεῖται μὲ τὴν ἀπόλυτον ἔννοιαν τοῦ ὅρου! Καὶ ἡ ἀπόλυτος ἔννοια τοῦ ὅρου "νηστεία"
εἶνε ἡ παντελὴς ἀποχὴ οἱασδήποτε βρώσεως (φαγητοῦ) καὶ πόσεως (ποτοῦ, συμπεριλαμβανομένου καὶ τοῦ ὕδατος), ὅλην τὴν ἡμέραν, μέχρι τὴν δῦσιν τοῦ ἡλίου. Μία πιὸ χαλαρὴ ἔννοια τοῦ ὅρου "νηστεία",
εἶνε ἡ ἀποχὴ τροφῆς καὶ ὕδατος μέχρι τὴν ἐνάτην ὥραν, δηλαδὴ τρεῖς ὥρας πρὸ τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου. Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα ἀρχίζουν αἱ συγκαταβάσεις, ἀναλόγως τῆς ἀδυναμίας τοῦ καθενὸς ἐξ ἡμῶν.
Συνεπῶς, μὲ τὴν προτροπὴν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου πρὸς τοὺς πιστούς, νὰ προσέλθουν εἰς τὴν Θείαν Κοινωνίαν, εἴτε ἐνήστευσαν εἴτε ὄχι, ἐννοεῖ ἐκείνους ποὺ κατάφεραν καθ᾿ ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νὰ νηστεύσουν τελείως
μέχρι τὴν δῦσιν τοῦ ἡλίου (ἢ μέχρι τὴν ἐνάτην ὥραν) καὶ ἐκείνους ποὺ δὲν ἠμπόρεσαν νὰ ἀντέξουν μέχρι τότε, ἀλλὰ ἤπιαν ὕδωρ ἢ ἔφαγαν ἄρτον πρὸ τῆς ἐνάτης ὥρας (περίπου ἡ ὥρα 3 ἢ 4 τὸ ἀπόγευμα)!
Ὅπως γίνεται εὐκόλως ἀντιληπτόν, σχεδὸν οὐδεὶς ἐκ τῶν σημερινῶν Χριστιανῶν πληρεῖ τὰς προϋποθέσεις ποὺ θέτει ὁ Ἅγιος, προκειμένου νὰ μεταλάβῃ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων! Καὶ πολὺ περισσότερον δὲν δικαιολογοῦνται οἱ Χριστιανοὶ ποὺ προσέρχονται τελείως ἀπροετοίμαστοι, δηλαδὴ χωρὶς ἐξομολόγησιν καὶ χωρὶς νηστείαν, ἔστω τὸ κατὰ δύναμιν.
Καλὸν εἶνε
λοιπόν, νὰ προσερχώμεθα μετὰ πολλοῦ φόβου καὶ τρόμου νὰ
μεταλάβωμε τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου,
μετὰ ταπεινώσεως, καί βεβαίως κατόπιν εὐλογίας ἐκ τοῦ Πνευματικοῦ μας, γνωρίζοντας τὴν ἀναξιότητά
μας καὶ ἔχοντας
κατὰ νοῦν ὅτι δὲν
πράττουμε τίποτε ἀπὸ ὅσα ἐντέλλεται
ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία
μέσῳ τῶν Ἁγίων Της,
ἀλλὰ ὁ Χριστὸς μᾶς δέχεται
ἐξ ἄκρας
συγκαταβάσεως!